Ulotka "Kamienie milowe rozwoju mowy dziecka od 0 do 6 roku życia" (strona zewnętrzna); Impreza: III Ogólnopolska Konferencja Logopedyczna "Komunikacja językowa w ujęciu interdyscyplinarnym" (Katowice 2008-10-24); Opracowanie: dr Iwona Michalak-Widera, Katarzyna Węsierska.

Słowniczek pojęć logopedycznych

Aparat artykulacyjny - narządy mowy odpowiedzialne za artykulację, m.in. jama ustna, jama nosowa, jama gardłowa.

Głoski - artykułowane dźwięki mowy.

Kinestezja artykulacyjna - czucie ułożenia narządów mowy.

Połykanie - prawidłowe - czubek języka opiera się o wałek dziąsłowy za górnymi siekaczami; nieprawidłowe - infantylne - język spoczywa płasko na dnie jamy ustnej lub wysuwa się między zęby. Takie ułożenie języka powoduje deformacje zgryzu oraz przyczynia się do powstawania wad wymowy.

Pozycja spoczynkowa języka - to właściwe ułożenie języka w jamie ustnej podczas spoczynku, czyli wtedy, gdy dziecko nie mówi, nie je, nie połyka. Język w spoczynku powinien unieść się do podniebienia i przyjąć tzw. pozycję „kobry”, a to oznacza, że szeroki język uniesiony jest ku górze, a jego środkowa i przednia część lekko „przyklejona” do wałka dziąsłowego i podniebienia twardego. Boki języka powinny przylegać do wewnętrznej strony górnego łuku zębowego. Usta są zamknięte, bez napięcia, zęby zbliżone.                         

Prawidłowy tor oddechowy - prawidłowe, fizjologiczne oddychanie odbywa się przez nos. U dzieci (w spoczynku) bardzo często obserwuje się patologiczne oddychanie przez usta. Może być ono przyczyną wielu schorzeń np. infekcji górnych dróg oddechowych, zaburzeń zgryzowych, dysfunkcji połykowych (patrz połykanie infantylne), a w konsekwencji prowadzić do wad wymowy.

Słuch fonematyczny - jest to zdolność odróżniania dźwięków mowy, na które składają się najmniejsze elementy języka – fonemy.  Zaburzenia słuchu fonematycznego powodujące trudności w rozróżnianiu wyrazów podobnych brzmieniowo np. Tomek : domek, zebra : żebra, rama : lama, często przyczyniają się do powstawania wad wymowy  oraz trudności w nauce czytania i pisania.

Wada wymowy - nieprawidłowa realizacja dźwięków mowy. Najczęściej objawia się zniekształcaniem (deformacje), zastępowaniem (substytucje) lub opuszczaniem (elizje) głosek.

Wady zgryzu - odchylenia w ustawieniu żuchwy w stosunku do szczęki. Najczęstsze wady zgryzu to zgryz otwarty, przodozgryz, tyłozgryz, zgryz głęboki.

Wędzidełko podjęzykowe - fałd łączący w linii pośrodkowej dolną powierzchnię języka z dnem jamy ustnej. Zbyt krótkie wędzidełko (ankylkoglosja) ogranicza ruchy koniuszka języka i może być przyczyną wad artykulacyjnych głosek dziąsłowych [sz],[ ż],[ cz],[ dż],[ r],[ l].